In november 2020 steunden 1000 Leuvenaars ons burgerinitiatief voor Julian Assange. Na onze toespraak verklaarde de gemeente zich echter “onbevoegd” voor 2 van onze 4 eisen.

• De Leuvense burgers informeren over de gevangenschap van Julian Assange in London, via een officieel informatiekanaal van de stad (bvb LVN) => De gemeenteraad verwart hier (bewust?) bevoegdheid om ergens beslissingen in te nemen, met bevoegdheid om ergens iets over te zeggen. Dit is uiteraard absurd: stad Leuven maakt elk jaar een statement tegen kernwapens. Een solidariteitsmotie bijvoorbeeld met Oekraïne (iets wat meerdere Vlaamse gemeenten al gedaan hebben) zou volgens die logica ook niet kunnen.

• Een “klokkenluiders”-statuut invoeren voor ambtenaren van de lokale overheidsdiensten. Ook hier heeft de gemeenteraad zich “onbevoegd” verklaard. De gemeente Sint-Niklaas heeft nochtans zo'n statuut, en de gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het invulling van het statuut van hun personeel. De argumentatie van de burgemeester was dat op Vlaams niveau al aan zo'n regeling voor klokkenluiders wordt gewerkt (en dat dit dus niet meer nodig zou zijn in Leuven): maar dat gaat uiteraard over ambtenaren in de Vlaamse overheidsdiensten, niet de lokale.

Tegen deze “onbevoegd”-verklaring zijn wij naar de Raad van State getrokken, ook omdat dit een precedent schept met consequenties voor alle mogelijke toekomstige burgerinitiatieven. Wanneer burgers in Leuven iets op de agenda van hun gemeenteraad willen zetten, krijgt de stad het signaal dat ze het publiek debat kunnen smoren door een “onbevoegd” verklaring.

De zaak is in 2 zittingen voor gekomen, maar er is op geen enkel moment over deze argumenten ten gronde gepleit. Het ging over “procedurefouten” bij de termijnen van antwoord en wederantwoord: we reageerden te laat op een memorie van de tegenpartij, maar de aangetekende brief daarvoor is echter nooit in ons bezit geweest. (van zodra we op de hoogte waren van de inhoud van die brief, hebben we er uiteraard onmiddellijk inhoudelijk op gereageerd).

De rechter droeg ons na de eerste zitting (op 10 december 2021) op om een onderzoek te doen bij Bpost, om na te gaan wat er mogelijk zou kunnen zijn fout gelopen. In de tweede zitting vroeg hij of we overwogen om een strafonderzoek te doen naar de betreffende postbode (hij suggereerde hiermee dat er kwaad opzet in het spel zou kunnen geweest zijn). Na onze weigering om dit te doen - vermoedelijk is er gewoon een fout gebeurd, we willen niet een postbode hierbij betrekken en van kwaad opzet beschuldigen om een kans te maken om onze zaak te kunnen pleiten - was het verdict dat de zaak als “onontvankelijk” werd afgesloten, en dus niet meer over de argumenten ten gronde kon worden gepleit.

Zowel de Stad Leuven als het Vlaams Gewest vorderen nu elk 700 700 euro gerechtskosten, en de rechter ging hierop in. In het arrest zelf werd er niet geargumenteerd waarom deze kosten moeten betaald worden.

Het is belangrijk om hier een crowdfunding over te doen, omdat ook die uitspraak een intimiderend effect heeft, waarbij de toegang tot de rechter inzake bevoegdheden en beslissingen van onze (lokale) besturen, de facto ingeperkt wordt. Dit is een verontrustende trend in onze democratie, waar burgers de mogelijkheden niet moeten ontzegd worden om te reageren tegen beslissingen die in hun ogen niet democratisch zijn verlopen.

Onze verkozen vertegenwoordigers hadden perfect 2 keer “nee” kunnen antwoorden op onze vragen, en dat ook argumenteren. Het feit dat ze dat niet hebben gedaan, maar zichzelf de plakker op de mond hebben geplakt met de “onbevoegd” verklaring, en daarmee ook het publiek debat hebben gesnoerd over wat burgers aanbrengen, is een verontrustend manoeuvre.

Ook het lot van Julian Assange zelf, nu al 3 jaar politiek gevangene in Londen en op de rand van uitlevering aan de VS, is uiterst actueel. De verdienste van zijn organisatie Wikileaks (en de prijzen die ze daarvoor in de wacht gesleept heeft) is om de waarheid naar boven te brengen over corruptie en oorlog. In elke oorlog, ook in de oorlog in Oekraïne, zijn “klokkenluiders” van cruciaal belang om tot een vredesproces te komen.